Lincoln Electric Türkiye, kaynak dalı için paha taşıyan mevzular hakkında değerli bilgiler paylaşmayı sürdürüyor. Lincoln Electric Türkiye uzmanları, kaynak kusurlarını tedbire yollarını paylaşıyor. Bu teklifler kapsamında işletmeler gereksiz harcamalarını düşürerek, verimliliği ve rekabetçiliği de arttırabiliyor.

Kaynak yanılgıları çoklukla kaynak uygulamasına yönelik gözden kaçmış olan kolay ihmallerden kaynaklanıyor. Bu ihmaller birden fazla vakit materyal ve ilişki dizaynına yönelik kolay eğitimlerin eksikliğinden doğuyor. Sebep her ne olursa olsun sıcak ve soğuk çatlak, yetersiz nüfuziyet, cüruf kalıntısı, bindirme yanılgısı üzere kaynak yanlışları imalatta gecikmelere ve tamir ihtiyaçlarına sebebiyet veriyor. Bu sebeple işletmeler tasarruf ve verimlilik noktasında olumsuz etkileniyor. Yanlışlı bir modül üretildiğinde firma bunu tespit etmek ve düzeltmek için vakit, iş gücü ve para kaybediyor. Bunların da ötesinde; kusurlu iş kesiminin gözden kaçması durumunda güvenlik sıkıntılarına ve firma imajının zedelenmesine neden olabiliyor.

Alınacak kolay tedbirler sayesinde işletmeler kaynak kusurlarından korunabiliyor, gereksiz harcamalardan kaçınabiliyor hem de verimliliği artırarak rekabetçiliği güçlendirebiliyor.

Lincoln Electric Türkiye uzmanlarından kaynak yanılgılarından korunmaya yönelik 6 ipucu;

1. Mümkün olan durumlarda düşük hidrojenli dolgu materyali kullanmak

Birçok üretici, düşük hidrojen içerikli örtülü elektrot ve özlü teller kullanıyor. Ferritik yapılı çeliklerin kaynağında bu tip eserlerin kullanımı hidrojen çatlağı (soğuk çatlak) oluşumunu önlemede avantaj sağlıyor. Bu tip çatlaklar, kaynak metalinin soğumasından bir saat ila birkaç gün içerisinde ortaya çıkabiliyor. Temelde, kaynaklanan gereçte oluşan iç tansiyonlar ve hidrojen içeriği bu duruma yol açıyor. Kalın materyaller, kaynak sonrası daha süratli soğuma ve daha fazla iç tansiyon oluşması sebebi ile daha fazla çatlama eğilimi gösteriyor. Yüksek dirençli çeliklerde de eğilim görece yüksektir.

H4 ve H8 gösterimli kaynak dolgu gereçleri bu manada cazip eserler olarak nitelendirilebilir (100 g kaynak metalinde en fazla 4 ve 8 mililitre Hidrojen anlamındadır).

2. Birleşim yüzeylerinin düzgün hazırlanmasına ve birleşim dizaynına ihtimam göstermek

“Düzgün hazırlanmış birleşim yüzeyleri ve uygun birleşim tasarımı” bilhassa sıcak çatlağı tedbire açısından çok değer taşıyor. Birleşim tasarımı uygun olmadığında; geniş kaynak dikişlerinin oluşturulması ihtiyacı ortaya çıkabiliyor. Kaynak dikiş yüksekliğinin genişliğine kıyasla düşük olması ile dikişin orta kısmında zayıf ve yüksek tansiyonlu bir yapı oluşabiliyor. Bu tip durumlarda kaynak metalinin ortasında şimdi soğuma esnasında iken çatlama meydana gelebiliyor. Mümkün olduğu durumlarda kaynakçının kök pasoya kolaylıkla ulaşabileceği bir halde tasarım yapmak tercih edilmelidir. Dikiş genişlik ve yükseklik oranı standartlara uygun ayarlanmalıdır.

3. Ön ısıtma ve kaynak sonrası ısıl sürecin sağlıklı uygulanması

Yüksek dayanımlı çelikler (yüksek alaşım elementi ve/veya karbon içerebilirler) ve birtakım başka gereçler “çatlama eğilimleri” nedeni ile kaynak yanılgılarına hassastır. Bu tip materyallerin sünekliği düşük olduğundan kaynak sonrası soğuma ile yüksek iç tansiyonların oluşması mümkün. Süratli soğuma durumunda ısıya tabi bölgede martensit oluşumu da beklenebiliyor. Bu bölgelere yönelik hidrojen kaynaklı çatlak potansiyeli öngörülebilir. Bu tip gereçlerin kaynak öncesi, kaynak prosedürüne uygun olarak belirlenmiş müddette uygun “ön ısıtma sıcaklığına” getirilmesi beklenir. Bu biçimde ısıya tabi bölgede süratli soğuma kaynaklı martensit oluşumu engellenir ve daha sünek bir yapı elde ediliyor. Bu durum ayrıyeten büzüşme tansiyonlarını de azaltıyor.

Kaynak prosedürüne uygun olarak “kaynak sonrası ısıl işlem” yapılması da değerlidir. Bu uygulama kaynaklı materyaldeki iç tansiyonun düşmesini sağlıyor. Ayrıyeten bu sayede materyaldeki hidrojen uzaklaşır ve soğuk çatlak oluşumu engelleniyor.

4. Ana gereç direncine uygun kaynak dolgu gereci seçilmesi

Uygun dolgu materyali seçimi kaynak yanılgılarını azaltmak açısından kıymetlidir. Birçok uygulamada ana materyalin akma ve kopma dayancına uygun kaynak dolgu gereci kullanmak temel kriterdir. Kaynak dolgu malzemesin dayanımı ana gerece mümkün olduğunca yakın olmalıdır. Yüksek dayanımlı bir materyal ile düşük dayanımlı bir materyalin kaynağı kelam konusu olduğunda, düşük dayanımlı materyale uygun kaynak dolgu gereci seçilir. Bu sayede daha sünek ve dolayısı ile çatlama eğilimi daha düşük kaynak kontağı elde edilir. Kimi tip köşe kaynaklarında yahut kısmi nüfuziyetli tasarlanmış kaynaklarda ana gereç direncini karşılamayan kaynak dolgu materyallerinin kullanıldığı durumlar kelam mevzusudur. Bu sayede kaynaktaki iç tansiyonlar en aza indirgenmiş olabiliyor.

5. Kaynak dolgu materyalinin uygun halde koruma edilmesi ve taşınması

Kaynak dolgu gereçlerinin nem alması, toz, yağ ya da diğer biçimde kontamine olması kaynak kusurlarına yol açabiliyor. Bu sebeple stok alanı değerlidir. Eserler kuru alanlarda ve yepyeni ambalajında stoklanmalıdır. Ülkü koşullarda stok alanı ile kaynak alanının tıpkı sıcaklıkta olması beklenir. Bu biçimde soğuktan sıcağa geçme ile yoğuşma oluşumu ve ardından eserin nem alması üzere olasılıklar engellenmiş oluyor. Paketin açılmadan evvel kaynak alanı sıcaklığına gelmesinin beklenmesi ve ardından açılması da emsal faydayı sağlıyor.

Kaynak operatörlerinin eldiven giymesi ve bu halde elektrotlara temas etmesi de ellerinden esere nem geçmesini pürüzler. Kullanımda olmadığı vakitlerde makara tel eserler poşeti ile kapatılmalıdır. Taşlama yapılan alanlar dolgu gerecine çok yakın olmamalıdır. Aksi durumda partiküller kaynak telinin üzerine gelebilir ve inklüzyona sebebiyet verebilir. Örtülü elektrot kelam konusu olduğunda ebediyen saklama ve kaynak öncesi kurutma gerekliliklerine uyulmalıdır.

6. Uygun eğitimin sağlanması

Kaynak kusurlarının oluşumuna yönelik eğitimin kıymeti bugüne kadar gereğince vurgulanamamıştır. Yanlışsız eğitim daha güzel kaynak tekniklerine, yanlışsız kararların alınmasına imkan tanır ve münasebetiyle kaynak uygulamasını olumlu tesirler. Eğitimler, kaynakçının ebediyen evvelce oluşturulmuş kaynak prosedürlerine uymaları tarafında yönlendirmelidir. Yanma oluğu, cüruf kalıntısı, gözenek üzere kaynak yanılgılarının nasıl giderilebileceği istikametinde destekleyici olmalıdır. Özel gereçlerin hassas noktaları konusunda eğitim verilmelidir. Tedarikçi pozisyonundaki Kaynak Dolgu Materyali Üreticilerinin eğitim imkanları araştırılmalıdır. Firmalar imkanları dahilinde kendi eğitim programlarını da oluşturabilirler.

Sonuç olarak kaynak prosedürlerine riayet eden ve kaynak uygulamalarına çeşitli taraflarıyla hakim olabilmiş bir kaynakçı, beklenilen kaynak kalitesinin elde edilebilmesinde ve kaynak kusurlarının önüne geçilebilmesinde kayda paha bir önenme sahiptir.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı